Pałac Branickich w Białymstoku
fot. Nightman1965/Shutterstock

Białystok stolica Podlasia

Stolicą Podlasia jest Białystok. Miejscowość ta otrzymała prawa miejskie dopiero w 1749 roku, a przyczynił się do tego bez wątpienia, ostatni należący do herbu Gryf, Jan Klemens Branicki. Ten przedstawiciel jednego z najznamienitszych rodów ówczesnej Polski wybrał sobie Białystok na utworzenie tutaj swojej siedziby. Wiele podróżował i ze swych zagranicznych wyjazdów przywoził do kraju elementy tamtejszych stylów architektonicznych, które podziwiać możemy teraz zwiedzając Pałac Branickich w Białymstoku. Stojący w mieście niewielki pałacyk, Branicki, z pomocą Jana Zygmunta Deybla oraz Jana Henryka Klemma przekształcił w jedną z największych w Polsce magnackich posiadłości.

Rozbudowa pałacu trwała w latach 1728 - 1758. Po jej zakończeniu powstała ogromna rezydencja z zespołem dziedzińców, a także rozciągających się wokół ogrodów o regularnym, geometrycznym kształcie. Do zespołu pałacowo-parkowego należała także brama wieżowa, pochodząca z 1758 roku, budynek zbrojowni z XVIII wieku oraz mniejszy Pałacyk Gościnny.

Do dnia dzisiejszego Pałac Branickich w Białymstoku jest jedną z najlepiej zachowanych w Polsce budowli spełniających niegdyś rolę rezydencji magnackiej. Pałac pochodzi z epoki saskiej, a wybudowany został w stylu późnobarokowym. Zachowany stan budynku oraz piękno otaczających go parków, o których wygląd dba obecny właściciel zabytku Akademia Medyczna spowodowały, iż pałac zaczęto nazywać Podlaskim Wersalem, Wersalem Północy, a nawet Polskim Wersalem.

Również w późniejszym okresie Białystok zachował swoje duże znaczenie dla kraju. W XIX wieku w mieście tym znajdował się ważny węzeł kolejowy na trasie międzynarodowej Warszawa - Petersburg. W tym okresie rozwijał się tutaj prężnie przemysł włókienniczy.

Najstarszą budowlą Białegostoku jest Stary Kościół Farny na Rynku Kościuszki, wybudowany w latach 1617 - 1626. Innymi zabytkami okresu baroku są: Cerkiew św. Marii Magdaleny z połowy XVIII wieku, jedna ze staromiejskich kamienic, stojąca na ulicy Rynek Kościuszki, plebania przy ulicy Kościelnej oraz Klasztor Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego, pochodzący z 1769 roku. W mieście znajduje się również wiele zabytków XIX i XX wiecznych związanych także w wielokulturowością podlaskiej stolicy.